YELLOW MAGIC ORCHESTRA
Wanneer je als leek aan Japanse elektronische muziek denkt, kom je al snel uit bij videogames. De vele legendarische gamesoundtracks (en uiteraard de games zelf) die sinds de jaren ’80 in Japan worden geproduceerd, zijn wereldwijd bekend. Echter, wanneer het onderwerp verschuift naar elektronische dansmuziek, reageren veel westerlingen wat onwennig. Dit is geheel onterecht, aangezien een van de meest invloedrijke vroege elektronische dansmuziekacts uit Japan komt: het legendarische Yellow Magic Orchestra. Deze groep deed hun fantasierijke naam eer aan met talloze vernieuwende releases, die vanaf eind jaren ’70 de koers van elektronische dansmuziek in al haar vormen beïnvloedden, van synthpop tot hiphop tot techno. Hun werk werd gesampled of gebruikt door grootheden van J Dilla en De La Soul tot – verrassend genoeg – zelfs een track die bedoeld was voor het succesvolste album ooit, Michael Jacksons ‘Thriller’, maar die vanwege een conflict met het management het album niet haalde. En Juan Atkins, de peetvader van Detroit techno, prijst Yellow Magic Orchestra als een grote inspiratiebron. De uiterst aanstekelijke, funky elektronische muziek van Yellow Magic Orchestra was niet alleen zijn tijd ver vooruit, maar ook bijzonder goed gemaakt. Ze onderscheidden zich van de bekendere pioniers Kraftwerk door hun vrolijke geluid. Ondanks het creëren van futuristische meesterwerken die een enorme invloed hebben gehad op de evolutie van elektronische dansmuziek, zijn ze veel minder bekend dan hun Duitse voorgangers. Het is dus hoog tijd voor een terugblik op Yellow Magic Orchestra op BeatAtlas.
YELLOW MAGIC ORCHESTRA
Hi, everybody! / We are YMO / From Tokyo, Japan / We don't sight see, we dance! / You understand? / We are the number one dance band in Tokyo.
YMO’s “Tighten Up” op Soul Train, 1980
Bron
Born in Tokio: de magische klanken van YMO
Om te beginnen die naam, Yellow Magic Orchestra, die klinkt misschien eigenaardig, maar er zit een verhaal achter. En het was zelfs al een afkorting, afkomstig van “Harry Hosono and his Yellow Magic Orchestra” en doorgaans nog verder afgekort naar YMO – wat we voor het gemak ook hier zullen doen. Hosono en Sakamoto, twee van de oprichters, hadden een diepe interesse in de culturele identiteit van Japan. De term “Yellow Magic”, balancerend tussen witte en zwarte magie, speelt in op de Japanse fascinatie voor het occulte. Hosono zelf vindt de naam ook wel wat vreemd, maar geeft aan dat hij symbool staat voor een voortdurende verkenning van Aziatische identiteit, exotisme en oriëntalisme.
YMO’s ambitie was om westerse noties van het exotische te herzien en daar een eigen draai aan te geven. Hosono wilde exotica creëren vanuit een Aziatisch standpunt, als reactie op de traditionele westerse exotisering. Dit idee van culturele omkering en de verkenning van hun eigen culturele identiteit door muziek is een fundamenteel element in het repertoire van YMO. Edward Said would be proud.
Hosono, Sakamoto en de derde oprichter Yukihiro Takahashi, waren alle drie gevestigde musici voordat ze samenkwamen voor een eenmalige opnamesessie waaruit YMO ontstond. Hosono was lid van de invloedrijke folkrock band Happy End (1969-1972) en zeer actief en bekend in de Tokio muziekscene. Takahashi was drummer voor de Sadistic Mika Band, en Sakamoto had zich onderscheiden als een getalenteerde componist en muzikant.
Een prachtige weergave van Tokio in de jaren ’70, de tijd waarin de leden van YMO elkaar vonden, vastgelegd door de Canadese immigrant Greg Girard. (Bron afbeeldingen)
Ryuichi Sakamoto werd geboren op 17 januari 1952 in Tokio, in de nasleep van de Tweede Wereldoorlog. Hij kwam uit een middenklassegezin – hoewel dat het Japan van die tijd qua welvaartsniveeau veel bescheidener was dan in het hier en nu in West Europa – zijn vader werkte als redacteur en zijn moeder als hoedenontwerpster. Ondanks de moeilijke omstandigheden waaronder Japan zich van de oorlog herstelde, zorgde de economische opleving en westerse invloed ervoor dat Japanse cultuur kon bloeien, inclusief de introductie van westerse technologieën en muziek in het land waar dan een eigen draai aan werd gegeven..
Na zijn tijd aan de universiteit werkte Sakamoto als freelancer samen met diverse artiesten. Twee van deze samenwerkingen, met Haroumi Hosono en Yukihiro Takahashi, bleken bijzonder vruchtbaar. Takahashi, die ook modeontwerp aspiraties had, nam de leiding over het imago van de groep terwijl hij als voornaamste vocalist en ritmische spil fungeerde. Sakamoto, daarentegen, was de synthesizervirtuoos en avant-gardetheoreticus, opgeleid in het werk van naoorlogse componisten zoals John Cage en Iannis Xenakis. Takahasi begon al op zijn elfde met drummen. Lang voordat het standaardpraktijk werd voor drummers om met een click track te spelen, onderwierp Takahashi zich gewillig aan het metronomische ritme van een Roland MC-8 sequencer.
Het derde lid, Haruomi “Harry” Hosono, was om verschillende redenen een opmerkelijke persoonlijkheid. Een van zijn opvallende acties was zijn poging om de reputatie van zijn grootvader te herstellen. Deze grootvader, een man die tijdens de ramp met de RMS Titanic een reddingsboot betrad, werd voor de rest van zijn leven in Japan gemeden als een lafaard. Het is niet expliciet bekend of deze familiegeschiedenis Hosono ertoe aanzette om met een zekere ironie naar de Japanse identiteit te kijken, maar het heeft ongetwijfeld een rol gespeeld in zijn ontwikkeling als een outsider-artiest.
De naam “Harry Hosono and the Yellow Magic Band” vloeide voort uit Hosono’s ambitie voor een elektronisch muziekalbum, als een eenmalig project tussen drie muzikanten genaamd “Paraiso”.
De albumhoes van Tadanori Yokoo voor Harry Hosono’s Yellow Magic Band. (Bron afbeelding)
Een van de hoogtepunten op dit funky tropische album van de voorloper van YMO is:
Echter, het was Yellow Magic Orchestra dat hieruit voortvloeide dat op de lange termijn standhield, met immense populariteit in Japan en aanzienlijke invloed in het buitenland.
Muziekstijl en Invloeden op Yellow Magic Orchestra
YMO’s muziekstijl was zeer innovatief en volstrekt uniek voor hun tijd. Ze namen een andere benadering van elektronische muziek dan hun tijdgenoten elders op de planeet, door een gelukzaliger geluid te creëren met invloeden vanuit de Japanse cultuur en technologie in plaats van de dystopische geluiden van bijvoorbeeld Kraftwerk. Hun debuutalbum ‘Yellow Magic Orchestra’ maakte volledig gebruik van de destijds beschikbare technologie om een elektronisch geluid te creëren dat de weg vrijmaakte voor genres zoals electro, hip hop en techno. Het album bevatte onder andere een cover van ‘Firecracker’ van Martin Denny, een nummer dat bijdroeg aan YMO’s succes binnen en buiten Japan.
YMO vermengde elementen van klassieke muziek met traditionele Japanse toonladders en melodieën, en voegde daar gloednieuwe digitale elektronische geluiden en technieken aan toe. Het klassieke component is voor een groot deel toe te schrijven aan de muzikale vorming van Sakamoto, een van de eerste Japanse meesters van de synthesizer.
Sakamoto’s muzikale invloeden zijn breed en gevarieerd, met een bijzondere nadruk op Engelse rock en Franse impressionistische muziek. Zijn eerste plaat was “Tell Me” van de Rolling Stones, en de Franse componist Claude Debussy heeft een blijvende indruk op hem gemaakt, vooral wat betreft de behandeling van melodieën voor de linker- en rechterhand. Sakamoto zag Debussy, eerder dan Bach, als de vader van moderne muziek.
Debussy’s ‘Reverie’ door Lang Lang. Sakamato: “Aziatische muziek had een grote invloed op Debussy, en Debussy beïnvloedde mij enorm. Zo reist de muziek de wereld rond en komt weer bij het beginpunt.”
Al op driejarige leeftijd begon Sakamoto met pianospelen en op zijn tiende componeerde hij zijn eigen muziek. Deze vroege start vormde de basis voor zijn voortgezette muziekopleiding aan de Tokyo National University of Fine Arts and Music, waar hij in 1976 afstudeerde met een master in muziek.
Sakamato was zijn hele leven lang gefascineerd door Cage beroemde”4’33” uit 1952, zijn geboortejaar. Cage zag geluid en stilte als de bouwstenen van muziek.
Het beroemde stuk uit “4’33” van John Cage nodigt uit tot veel grapjes in de comment sectie, bijv. “The final boss of Shazam”
Tijdens zijn studie maakte Sakamoto kennis met elektronische muziek, een ontmoeting die zijn toekomstige werken aanzienlijk zou beïnvloeden.
Harry Hosono was weer een heel ander geval. Zijn muzikale invloeden zijn geworteld in zijn visie op ‘muzikaal toerisme’, waarbij hij streeft naar een universele taal die verschillende culturen—Arabieren, Indios, Mongoloïden, en Europoïden—verenigt. In zijn werk verkent hij de mogelijkheid van een wereld waarin muziek de grenzen van begrip overstijgt, met een optimistische maar voorzichtige houding. Zijn eerste album pre-YMO werd sterk beinvloed door Neil Young’s klassieker Harvest. Daarna vrat hij alles wat hij tegen kwam, van Brian Eno tot Kraftwerk, tot jungle en techno, Bill Laswell en alles wat bijzonder klonk onder de zon.
Old Man – een tijdloze prachtige klassieker die een grote invloed had op Harry Hosono (en vele anderen)
Toen Takahashi op Soul Train door presentator Don Cornelius werd gevraagd naar de muzikale invloeden van YMO, noemde hij uiteraard Kraftwerk als een belangrijke voorloper, maar hij benadrukte vooral de invloed van soulmuziek. Deze voorliefde voor soul ontwikkelde hij al als tiener, door te luisteren naar uitzendingen van de Stax en Motown labels op de radio van de U.S. Forces’ Far East Network (FEN. Bijzonder was zijn bewondering voor drummers als Al Jackson Jr. wiens strakke timing en precieze grooves hem inspireerden in zijn eigen drumwerk. Deze invloeden zijn terug te horen in de soulvolle en funky kant van YMO, waarbij Takahashi’s drumstijl, gekenmerkt door strakke grooves en scherp uitgevoerde fills, een essentiële rol speelt in het geluid van de band.
Een fragment van de Stax Volt Tour 1967 met drumpartijen van Al Jackson Jr op legendes als Otis Redding, Booker T. & The MG’s en Sam & Dave
Doorbraak en andere releases
De internationale doorbraak kwam tot stand na een optreden in de Roppongi Pit Inn. Dit gebeurde kort na de release van hun gelijknamige debuutalbum. Amerikaanse platenbonzen, aanwezig bij dit optreden, waren zo onder de indruk dat dit leidde tot een internationale deal met A&M Records. Hierdoor kon YMO hun geavanceerde muziek wereldwijd verspreiden, wat bijdroeg aan een compleet vernieuwende muzikale representatie van het Oosten.
Roppongi Pitt Inn was een zuster-club van de Shinjuku Pit Inn en een “sacred club for Japanese fusion” (Bron afbeelding)
Het was in deze setting dat YMO hun baanbrekende werk “Firecracker” introduceerde, een track van hun nieuwe album die later vaak gesampled of gecovered zou worden. Deze fusion mijlpaal, super funky maar met een uniek Japans karakter, was iets wat men in de geboorteplaats van de funk – de Verenigde Staten – niet snel zou tegenkomen, doorspekt met intrigerende melodielijnen.
“Firecracker”, uitgebracht in 1978, werd een ware Japanse dansvloerklassieker.
Het volgende album van YMO, “Solid State Survivor” uit 1979, vestigde definitief hun reputatie. Dit album bood iets nieuws, geïnspireerd door Kraftwerk, met vroege vocoder en drummachine arrangementen. Een onvergetelijke track van dit album, “Behind the Mask”, werd een paar jaar later opnieuw opgenomen door Michael Jackson voor zijn album “Thriller”, maar werd weggelaten vanwege een auteursrechtkwestie met het management van YMO. Hoe anders was de geschiedenis dan verlopen!
Yellow Magic Orchestra – Behind the Mask. Je hoort de Daft Punkeske vocals nog nagalmen bij dit nummer en dat in 1978!
Hier ook een bijzondere live variant
Vanaf dit moment waren Yellow Magic tot grote hoogten gestegen, in eigen land was er zelfs sprake van een mania die vergelijkbaar was met de Beatles-mania
In het buitenland was dat nog niet het geval maar werden ze wel degelijk verspreid en gerespecteerd. Vooral onder de grootste (dans)muziekliefhebbers en andere artiesten.
Een markant moment in de geschiedenis van YMO vond plaats in 1980, toen ze optraden in “Soul Train”, de toonaangevende Amerikaanse show voor dansmuziek van die tijd. Voor een groep die zich toelegt op (zwarte) dansmuziek was het verschijnen in deze legendarische dansshow een logische, maar tegelijkertijd bijzondere stap. Ondanks dat ze geconfronteerd werden met een volledig nieuwe omgeving en publiek, slaagde YMO erin om met hun elektronische dansnummers en optreden het aanwezige publiek aangenaam te verrassen en in hun greep te houden. Dit optreden bewees dat ze in staat waren om voorbij te gaan aan stereotiepe verwachtingen en werd een onvergetelijk hoogtepunt in hun loopbaan.
YMO’s onvergetelijke performance op Soul Train in 1980.
In 1985 besloot YMO stilletjes uit elkaar te gaan, zonder veel ophef. De leden wilden hun solo carrières voortzetten en waren niet allemaal even enthousiast over de sterrenstatus die ze in Japan hadden bereikt. In totaal brachten ze 8 albums uit, waarbij hun laatste album uit 1993, “Technodon”, een soort reünie album was. Ze kozen niet voor de gemakkelijke weg, maar maakten er een soort acid techno album van, totaal anders dan wat men van hen gewend was. Technoliefhebbers zullen naar onderstaande Nanga Def van dit album luisteren en totaal verrast zijn dat dit in 1993 door deze Japanse groep gemaakt is.
Nanga Def, futuristische techno en geen concessies van YMO naar wat mensen van hen verwachtten
Invloed op anderen
Het is schier onmogelijk om de volledige en veelzijdige invloed van Yellow Magic Orchestra (YMO) op andere artiesten door de jaren heen volledig te beschrijven. Hun impact op de muziekgeschiedenis is zo uitgestrekt dat we slechts enkele opvallende voorbeelden kunnen belichten. Een interessant punt is hoe techno er wellicht volledig anders had uitgezien zonder de invloed van YMO op de leden van Cybotron. De bijdrage van Cybotron aan de Detroit techno scene, die op zichzelf al enorm is, kan gedeeltelijk worden toegeschreven aan hun inspiratie door YMO. Hun muziek werd ook gedraaid in de invloedrijke Detroit radioshow van The Electrifying Mojo en was te horen in de wereldberoemde Paradise Garage in New York.
Interessante covers zijn er ook. Zo gebruikte rapper Viper het nummer “Firecracker” voor zijn track waarin hij op een intrigerende en cryptische wijze refereert aan de Tiananmenplein-protesten van 1989 – een gebeurtenis die nog steeds wordt gecensureerd door de Chinese overheid en onbekend is bij velen in China.
De satirische The Chinese Aint Do Tiananmen Square, I Did van Viper
De zelf ook megainvloedrijke Mantronix haalde inspiratie uit het door Fela Kuti geïnspireerde “Riot in Lagos” van YMO’s Sakamato, met zijn diepe bassen, snelle ritmes en piepende micro-melodieën. Dit nummer werd een underground clubhit en blijft een van Sakamoto’s meest invloedrijke bijdragen aan de elektronische muziek.
Riot in Lagos uit 1983
Verder heeft YMO ook een enorme invloed op vroege hiphop gehad.. “Firecracker” werd bijvoorbeeld gesampled in Afrika Bambaataa’s “Death Mix (Part 2)” uit 1983
Afrika Bambaataa’s Death Mix (Part 2).
Michael Jackson nam een versie op van “Behind the Mask”, een nummer dat bijna op het iconische album “Thriller” verscheen maar het niet haalde vanwege een auteursrechtenconflict. Het nummer werd uiteindelijk postuum uitgebracht, wat nogmaals de brede en blijvende invloed van YMO benadrukt.
MacdeMaro is een gigantische fan van Harry Hosono. en noemde Hosono als “de belangrijkste reden waarom ik sinds mijn negentiende muziek blijf maken.”
Mac de Marco die zijn Freaking Out The Neighbourhood, waarin de invloed van Hosono te horen is, laat uitvoeren door een fan tijdens een optreden op Lowlands.
Zo zien we dat de invloed van Yellow Magic Orchestra ver reikt, van het veranderen van muziekgenres tot het inspireren van individuele artiesten en het leveren van commentaar op politieke gebeurtenissen.
YMO anno nu
Inmiddels zijn twee van de leden overleden en leeft alleen Harry Hosono nog. Sinds de ontbinding van Yellow Magic Orchestra (YMO) in 1984 heeft Haruomi Hosono’s solomuziek een kenmerkend, zij het kronkelend pad voortgezet. Van de electro-funk van “S-F-X” (1984) tot de experimentele electronica van “The Endless Talking” (1985), en de ontspannen, eclectische covers van “Heavenly Music” (2013), blijft Hosono’s muziek verrassen en vernieuwen.
Leonardo DiCaprio bespreekt hier bijvoorbeeld het prachtige soundtrack van “The Revenant”, gecomponeerd door Ryuichi Sakamoto,.
Deze bespreking werpt licht op de emotionele diepgang en de artistieke finesse die Sakamoto aan de film heeft toegevoegd, een aspect dat DiCaprio duidelijk koestert en bewondert.
In 2014 sloot Takahashi’s muzikale pad zich, toen hij de supergroep Metafive oprichtte met artiesten die door hem beïnvloed waren, inclusief Tei, Yoshinori Sunahara van Denki Groove, en Keigo Oyamada, ook bekend als Cornelius. Aanvankelijk richtte de groep zich op nauwkeurige uitvoeringen van de nummers die Takahashi tijdens zijn tijd met YMO had gemaakt, een repertoire dat zijn nieuwe bandleden verrassend genoeg nog beter bleken te kennen dan hijzelf. Later bracht Metafive twee albums uit met geheel nieuwe muziek. Takahashi, volgens Japan Times een man van “style, substance & knack for a beat”, na decennialang op zoveel manieren invloedrijk en actief te zijn geweest.
De legacy van Yellow Magic Orchestra is te groot en veelomvattend om met één blog te coveren, maar hebben zich in ieder geval stevig vereeuwigd op de BeatAtlas.
Auteur: Miles Niemeijer
Miles is een cultureel ondernemer die graag nieuwe contacten legt en zijn netwerk benut om de muziekwereld te verkennen. Hij helpt mensen met plezier de magie van muziek te ontdekken.
