Rick James

James werd geboren in 1948 in Buffalo, New York als James Ambrose Johnson en was een typisch geval van de problemen van deze stad. Zijn jeugd werd gekenmerkt door criminaliteit en drugs en hij werd opgevoed door een alleenstaande moeder die werkzaam was voor de lokale maffia in Buffalo, maar die ook een enorme jazz-collectie bezat.

Buffalo was een stad van contrasten en veranderende tijden. In de jaren ‘60 stond de stad bekend om zijn raciale segregatie en harde straatcultuur. De oostkant werd gezien als het ‘getto’-gebied, terwijl de westkant een meer culturele mix had en het noorden welvarend en voornamelijk wit was.

(Bron)

James groeide op te midden van deze gecompliceerde omgeving in een gezin van acht kinderen. Hij raakte al vroeg bekend met grootheden zoals Etta James, Miles Davis en John Coltrane, die live optraden in de bars waar zijn moeder werkte. Hij had een turbulente jeugd, waarin hij op jonge leeftijd zijn maagdelijkheid verloor aan een (volwassen) vriendin van zijn moeder en al in zijn vroege tienerjaren begon met het gebruik van drugs en inbraken.

Als kind speelde hij de drums en werd hij beïnvloed door lokale jazz- en blues-clubs waar hij optrad. Een vroege invloed qua showmanship en cheeky stijl was Louis Jordan.

Zijn liefde voor de muzikale cultuur van de stad ging hand in hand met de erkenning van de harde realiteit van het leven daar. Hij was een figuur van de straat, bekend om zijn flamboyante stijl en onverschrokken houding, een lokale legende die ooit in limousines en bontjassen door de straten reed.

Na de ontvluchting van militaire dienst in Canada, een periode in de ‘brig’ toen hij gepakt werd en diverse omzwervingen, kwam hij uiteindelijk weer terug naar Buffalo. Hier werd zijn unieke ‘nasty and raw’ muziekstijl, geboren uit zijn ervaringen in de stad, de basis voor zijn roem.

Zijn connectie met Buffalo en zijn jeugd in de zwarte gemeenschap daar had een diepgaande invloed op zijn baanbrekende album ‘Street Songs’ uit 1981. Deze stad, een bron van zowel pijn als inspiratie, hielp hem driedubbel platina-status te bereiken en een wereldwijde muzikale sensatie te worden.

‘Street Songs’ is stevig geworteld in James’ jeugdervaringen in Buffalo. Het nummer verkent thema’s die hem gevormd hebben, evenals de bredere zwarte gemeenschappen. James’ opgroeien in het getto en zijn betrokkenheid bij de straatcultuur vormden de achtergrond voor zijn levendige teksten, waardoor zijn liefde voor de muzikale cultuur van Buffalo en zijn erkenning van de harde realiteit daar onvergetelijk werden vastgelegd.

James probeerde het te maken als folkrockmuzikant in Canada, waar hij bevriend raakte met toen nog onbekende artiesten als Joni Mitchell en Neil Young, maar kon daar niet de grote gevierde artiest mee worden die hij ambieerde. Hij vormde een band genaamd The Mynah Birds en tekende bij Motown Records, waar hij zijn artiestennaam kreeg na een ontmoeting met Stevie Wonder, die Ricky James Matthews (zijn volledige naam) te lang vond en Rick James geschikter vond. James werd echter opgepakt door de Amerikaanse autoriteiten en na een gevangenisstraf van een jaar, door zijn AWOL-status, veranderde zijn richting.

Uiteindelijk ontwikkelde hij, sterk beïnvloed door artiesten als George Clinton en Sly and the Family Stone, een nieuwe geluidsrichting die hij ‘punk funk’ noemde. Rick James’ muzikale stijl was gedurfd en onverschrokken, een unieke mix van rock, funk, jazz en blues. Zijn ongepolijste, rauwe stijl was een moderne interpretatie van pijn en strijd, omgezet in expressie. Zijn stijl was niet alleen muzikaal baanbrekend; zijn gedurfde mode en imago, beïnvloed door David Bowie en George Clinton, maakten hem tot een onderscheidende en onvergetelijke performer.

George Clinton was een onmiskenbare invloed op Rick James’ muzikale richting

Rick James’ doorbraak kwam met zijn debuutalbum ‘Come Get It’ in 1978. Het nummer ‘You and I’ werd zijn eerste Top 20-hit en het album lanceerde hem naar sterrendom. Zijn unieke ‘punk funk’-stijl, een mix van disco en funk, introduceerde de wereld aan zijn expressie van vrijheid, waarbij hij dingen benoemde die hij als zwarte man nooit eerder had kunnen opwerpen.

Rick James bezingt zijn liefde voor ‘Mary Jane’, ofwel wiet, in dit aanstekelijke funky nummer.

Het nummer ‘Ghetto Life’ zou gemakkelijk een hiphop-lied kunnen zijn, representatief voor zwart Amerika. Hij was niet bang om te praten over pooiers, dope en politiegeweld – onderwerpen die in die tijd vaak taboe waren.

Ghetto Life, een prototype hiphop-lied

Een poppy toevoeging aan zijn album ‘Street Songs’ was het nummer ‘Super Freak’, dat miljoenen exemplaren verkocht maar dat hij zelf een beetje ‘dom’ vond en volgens zijn band en vrienden niet helemaal representatief was voor wie hij was als artiest. Ondanks zijn grote succes worstelde hij met raciale barrières, zoals de weigering van MTV om deze hit uit te zenden. Zijn strijd zorgde er echter voor dat andere zwarte artiesten, zoals Michael Jackson, uiteindelijk wel airplay kregen.

Dankzij samenwerkingen met grootheden zoals Joni Mitchell, Neil Young, Teena Marie en zelfs Eddie Murphy (James produceerde zijn hit ‘Party All The Time’), had Rick James invloed in diverse muzikale sferen. Zijn impact op de muziekindustrie is onmiskenbaar.

In Canada dompelde hij zich onder in de folkrockscene en bouwde hij vriendschappen op met toekomstige legendes. De invloedrijkste jaren zagen de vorming van ‘The Mynah Birds’ en de samenwerking met Neil Young, van wie James veel leerde over melodieuze akkoorden.

Zijn veelzijdigheid als producent en mentor kwam naar voren in zijn werk met Teena Marie, de Mary Jane Girls en anderen. James’ relatie met Teena Marie ontwikkelde zich tot een complexe band, waarbij hij haar tot een ster in de R&B-scene maakte.

De successen stapelden zich op met hits zoals ‘You and I’ uit zijn album ‘Come Get It’ voor Motown en zijn release ‘Street Songs’ in 1981 met hits als ‘Give It To Me Baby’ en ‘Super Freak’.