King Tubby
Jamaica, een klein eiland in de Caribische zee. Het is haast niet te geloven dat dit bescheiden eiland van slechts 200 km lang, zo’n essentiële rol heeft vervuld in de evolutie van wereldwijde (dans)muziek. Mocht je bekend zijn met Jamaicaanse muziek dan denk je waarschijnlijk meteen aan Bob Marley of reggae als relaxte strandmuziek, zonder misschien direct het verband te zien met een dansvloer, Sommigen zijn misschien bekend met de hits binnen dat genre of de dansstijlen die gerelateerd zijn aan reggae, zoals ska en dancehall. Toch zijn er niet veel – of niet genoeg – mensen die beseffen dat zonder dub de huidige dansvloer totaal anders zou zijn geweest!Dub toonde de basis van het remixen en veranderde het draaien van platen in een live-optreden. Het stelde experimenten met echo, nagalm en andere klank-effecten mogelijk, die van groot belang zijn voor bijna alle volgende dansmuziekgenres. Bovendien was dub meer dan een genre; het was een kunstvorm. Dub toonde ook het belang van geluidssystemen voor de muziek, de ervaring van de muziek. Bij aankomst op Jamaica in de stad Kingston wordt men gelijk geconfronteerd met het fenomeen ‘’soundsystems’’ bouwen. De oorsprong van dit fonomeen heeft zijn wortels in de dub. En het verhaal van dub is het verhaal van King Tubby, de meester en pionier, wiens naam synoniem is met de vernieuwende sound die Jamaica op de muzikale wereldkaart heeft geplaatst.
King Tubby
Achtergrond, geschiedenis van King Tubby en zijn verbintenis met de stad Kingston
King Tubby, wiens echte naam Osbourne Ruddock is, werd geboren in 1941 en begon zijn carrière als geluidstechnicus. In eerste instantie was hij bezig met het repareren van radio’s, versterkers en andere audioapparatuur om de kost te verdienen op het eiland. Zijn interesse in muziekcreatie groeide echter snel, wat leidde tot een revolutionaire rol in de (dans)muziekwereld die hijzelf wellicht nooit hadden kunnen voorzien.
In de hoofdstad van Jamaica, Kingston, vond de ontwikkeling van Tubby’s carrière plaats. Als tiener groeide hij op in het Waterhouse-ghetto in de jaren ’50, waar hij later zijn bekende Waterhouse-studio vestigde. Kingston was in die tijd een broeinest voor de allereerste sound systems, en Orange Street, omgedoopt tot “Beat Street”, was het kloppende hart. Omdat de meeste mensen geen geld hadden om platen te kopen, kwamen ze samen om te dansen op ‘lawns’, waar ze luisterden naar DJ’s die gigantische geluidssystemen bedienden, de sound systems, inmiddels een alomtegenwoordig begrip in volstrekt andere scenes, maar geboren in Jamaica. Het is belangrijk om te weten dat muziek zon grote rol in het dagelijks leven van veel Jamaicanen speelt, dat vrijwel iedereen zich veel bezighoudt met geluid dat van goede kwaliteit moet zijn. Hierbij speelt inkomen vrijwel geen rol, het eiland kent ook nu nog een grotendeels inkomens arme populatie. Ondanks, of misschien wel dankzij, een grotendeels arme bevolking is het bezighouden met muziek en geluid een belangrijke bezigheid, en speelde izch vooral buiten af waar mensen samen kwamen om muziek te luisteren (lawn party’s).. “Veel ervan weerspiegelt een koloniaal verleden”,” Geluidssystemen stonden buiten, omdat in Jamaica alles buiten was.” (bron).
Jamaica was een pionier in veel dansmuziekinnovaties. De levendige danscultuur van Kingston, met op Amerikaanse platen gebaseerde jitterbugging, inspireerde sound system-pioniers om met elkaar te concurreren. Ze gaven zichzelf adellijke titels zoals ‘Duke’, ‘Count’ en ‘King’, een knipoog naar het coloniale verleden, en streefden naar onderscheiding door het beste of hardste geluid of de meest exclusieve platen. Deze benadering werd het kenmerk van de sound system-leiders.
In de loop der tijd groeide de behoefte om de geïmporteerde muziek een unieke draai te geven. Tegen deze achtergrond begon Tubby in 1964 met zijn eigen geluidssysteem, Tubby’s Hometown Hi-Fi.
Hij werd geprezen om zijn totale en bijna bovennatuurlijk begrip van elektronica en zijn wetenschappelijke benadering van geluid. Tubby’s experimenten met geluid, het creëren van nieuwe composities en het transformeren van eenvoudige muziek in diepgaande 3D-landschappen, brachten de geluidskwaliteit naar een nieuw niveau. Zijn werk met vier-track opnameapparatuur speelde een sleutelrol in deze vooruitgang.
"King Tubby bouwde voort op de invloeden van ska, Rock Steady en reaggae om zijn kenmerkende stijl te creëren, die zowel het Jamaicaanse geluid als de wereldwijde muziekcultuur zou transformeren."
Muziekstijl en invloeden op King Tubby
De soundsystems waren sterk beïnvloed door Amerikaanse muziek. Artiesten zoals Fats Domino, Louis Jordan en T-bone Walker waren belangrijke inspiratiebronnen.
Een klassiek blues shuffle nummer van T-Bone Walker zoals die in de jaren ’50 werd gespeeld op de soundsystems
In dit nummer van Fats Domino is duidelijk de invloed van Fats Domino op de ontwikkeling van ska te horen
Met deze invloeden ontwikkelde ska zich in deze periode. Ska combineerde muzikale elementen uit de Caribische Mento en Calypso met een vleugje Amerikaanse Jazz en Rhythm and Blues. Het onderscheidde zich van andere muziekstijlen door een wandelende baslijn, geaccentueerd met ritmes op de upbeat. Van 1962 tot 1965 werd het tempo vertraagd en ontstond de stijl die bekend staat als Rock Steady. Toen het tempo nog verder werd verlaagd en er een kink in werd gebracht, werd het reggae.
Samenvattend, Rock Steady ontstond halverwege de jaren zestig als opvolger van ska en wordt gekenmerkt door het langzamere tempo en de nadruk op de baslijn. Reggae daarentegen ontwikkelde zich eind jaren zestig vanuit Rock Steady en staat bekend om zijn afwijkende ritme, gesyncopeerde baslijnen ( en maatschappij kritische teksten (bron).
Vanuit de reggae vloeide opnieuw een nieuwe muziek stijl: dub. King Tubby bouwde voort op de invloeden van ska, Rock Steady en reaggae om zijn kenmerkende stijl te creëren, die zowel het Jamaicaanse geluid als de wereldwijde muziekcultuur zou transformeren.
Dub kwam voort uit de achtergrondtracks reggae. In sommige kringen wordt het ‘dub reggae’ genoemd en beschouwd als een formeel subgenre van reggaemuziek. De stijl is genoemd naar de dubplates die worden gebruikt bij de vervaardiging van vinylplaten. Vroege dubnummers waren instrumentale versies van reggaetracks. De leadzang werd verwijderd uit dubmixen, hoewel sommige dubproducenten de achtergrondzang zouden behouden. De nadruk werd gelegd op de ritmesectie; Sommige dub-nummers met een puur drum-en-bass-focus worden ‘riddim-tracks’ genoemd. Latere vormen van dub bevatten elektronische samplers en drummachines, zelfs in zovele mate dat hedendaagse dub een elektronisch muziekgenre is geworden (bron).
King Tubby experimenteerde als een van de eersten aan zijn mengtafel en creëerde mixen waarin bovengenoemde nadruk lag op zang, drum-en-bas riddim en een mix van beide. De stijl sloeg aan en al snel werden hele dubalbums in platenwinkels verkocht. Hij kan derhalve gezien worden als de pionier van de dub muziek.
Doorbraak en andere releases
Bij King Tubby is het moeilijk om te spreken van een traditionele doorbraak zoals we die tegenwoordig kennen, waarbij een EP of album uitkomt dat aandacht krijgt. Tubby begon pas veel later in zijn carrière met het opnemen van eigen muziek. Voor die tijd werkte hij vooral veel, voor andere muzikanten en producers.
Een belangrijk moment dat als een ‘doorbraak’ kan worden beschouwd, was de populariteit van zijn soundsystem, wat leidde tot de bekroning van King Tubby. Na een Waterhouse sound clash in de vroege jaren ’60 werd hij bekroond. Dit werd nog eens versterkt aan het einde van dat decennium toen U Roy de sterrenstatus kreeg als de ’toaster’ van de set.
De volgende belangrijke stap in zijn carrière kwam nadat Bunny Lee Tubby hielp een verouderd MCI mengpaneel te verkrijgen van Dynamic Sounds in 1971. Hierdoor kon Tubby de voorkamer aan de Dromilly Avenue 18 veranderen in een remixstudio. Hij begon met het toevoegen van vertraging en nagalm aan de ‘version’ B-kanten die hij mixte, waardoor hij de dub creëerde zoals we die nu kennen.
Door zijn experimentele gebruik van technologie zoals nagalm, echo en filtereffecten, heeft hij het geluid van reggae en dub getransformeerd. Zijn studio werd een broedplaats voor creativiteit waar artiesten hun opnames konden herzien en remasteren. De technieken en innovaties die hij introduceerde in het mixen van geluid zijn een essentieel onderdeel geworden van het moderne studiowerk.
In de jaren ’70 werd King Tubby’s Hometown Hi-Fi superpopulair. Het stond bekend om zijn unieke dubplates en voortreffelijke host “toasters” – een soort MC avant la lettre – zoals de legendarische U-Roy. Zelfs in het Verenigd Koninkrijk vond zijn stijl en geluid weerklank, vooral binnen de West-Indische gemeenschappen en sound systems van de jaren ’70 en ’80.
King Tubby’s invloed strekt zich uit tot hedendaagse elektronische muziekgenres zoals drum and bass en dubstep. Artiesten zoals Dillinger lieten zich inspireren door King Tubby’s technieken om hun eigen geluidssystemen te ontwikkelen. Zijn nalatenschap en invloed blijven voelbaar in de muziekwereld, en zijn technieken worden nog steeds gebruikt en gewaardeerd door nieuwe generaties muzikanten en producers.
Samenwerkingen en invloed van King Tubby op anderen
King Tubby’s technieken en methoden waren zo geavanceerd dat velen probeerden ze te imiteren, maar daarin nooit slaagden Zijn gebruik van reverb, echo, en vooral zijn kenmerkende high-pass filter, werd iconisch in het genre. Deze geluidstechnieken gaven geboorte aan de remixcultuur en lieten de rol van geluidstechnicus evolueren van een achtergrondfunctie naar een erkende artiest.
Zijn carrière bestond bijna volledig uit belangrijke samenwerkingen; zijn vaardigheid in het remixen stond daarbij centraal. Hij werkte samen met prominente figuren in de reggae- en dubmuziek, zoals Bunny Lee en Lee Perry. Zijn benadering in de studio was verre van standaard; hij gebruikte de mengtafel als een muziekinstrument, waardoor hij een uniek geluid creëerde.
King Tubby was daarnaast erg vrijgevig en deelde zijn kennis met opkomende producers en muzikanten. Er wordt zelfs gezegd dat zelfs toen hij als supersterproducent werd beschouwd, hij nog steeds broodroosters en haardrogers ter reparatie aannam. Je kunt stellen dat hij altijd nederig gebleven.
Een van de meest spraakmakende samenwerkingen in zijn duboeuvre was ongetwijfeld die met Augustus Pablo aka “Rockers” in “King Tubby meets Rockers uptown”.
Een ander publiek: miljoenen gamers leerden deze klassieke samenwerking kennen door de immens populaire game GTA San Andreas op de radio zender K-Jah WestVan zijn sublieme remix van “Money Money” van Horace Andy tot het creëren van andere unieke versies van originele opnames, King Tubby’s latere productiewerk staat als een huis.
Money money money money is the root of all evil: zo luidt de hier niet te horen tekst. Een begrijpelijk verwijt in het Jamaica van vroeger (en helaas ook nu)
Heden en toekomst
Op 6 februari 1989 kwam King Tubby op tragische wijze einde van zijn leven door een brute roofoveral door een overvaller die zijn legaal geregistreerde wapen gebruikte en King Tubby doodschoot bij zijn huis in Kingston toen King Tubby terugkeerde uit zijn muziekstudio.. Deze brute daad maakte een abrupt einde aan het leven van een van de grootste muzikale vernieuwers van de 20e eeuw. Een man die begon met het repareren van de versterkers van Kingston’s sound systems, maar wiens werk veel verder reikte.
Hij ontwikkelde technieken die sindsdien zijn geadopteerd in de gehele muziekwereld. Als iets niet naar zijn zin klonk, ging Tubby zo ver dat hij de circuits zelf opnieuw opbouwde om het geluid nog beter tot zijn recht te laten komen. Zijn toewijding aan het geluid en zijn innovatieve benadering hebben hem tot een legende gemaakt, wiens invloed nog steeds nagalmt.
King Tubby’s invloed strekt zich uit tot ver buiten Jamaica en heeft de remixcultuur zoals we die nu kennen enorm beinvloed. Zijn unieke geluidstechnieken en experimenten met geluid zijn een inspiratiebron geworden voor vele producers en geluidstechnici over de hele wereld.
Zijn nalatenschap leeft voort, niet alleen in de genres waarin hij actief was, maar ook in diverse andere muziekstijlen. De manier waarop hij geluid en technologie benaderde, heeft de manier waarop we naar muziek luisteren en deze maken voorgoed veranderd.
In een tijd waarin technologie en innovatie een steeds belangrijkere rol spelen in muziekproductie, blijft de pioniersgeest van King Tubby inspiratie voor velen
Auteur: Miles Niemeijer
Miles is een cultureel ondernemer die graag nieuwe contacten legt en zijn netwerk benut om de muziekwereld te verkennen. Hij helpt mensen met plezier de magie van muziek te ontdekken.
