Cybotron

Cybotron, de pioniers van de techno, is in veel opzichten diep geworteld in Detroit. Terwijl Juan Atkins in het weekend tussen Detroit en Belleville pendelde en aan Washtenaw County Community College studeerde, ontmoette hij Rik Davis, een Vietnamveteraan en aanstormende elektronische muzikant, tijdens een muziekles aan Washtenaw. Gezamenlijk creëerden ze een nieuwe muzikale taal, diep geworteld in hun stad. De band kwam voort uit hun liefde voor elektronische muziek en de futuristische theorieën van die tijd, wat leidde tot de oprichting van Cybotron en een verbinding met de industrieel-culturele achtergrond van Detroit.

Jeff Mills, een andere prominente figuur in de Detroit techno-scene, verwoordt de unieke Detroit Sound als een innovatieve fusie van verschillende muziekstijlen. De muziek vangt volgens Mills de essentie van de Motor City, de ziel van Motown, jazz, maar ook invloeden uit Kraftwerk en New Order. Dit geluid was zowel gegrond in het verleden als gericht op de toekomst.

Detroit’s rijke culturele achtergrond omvat niet alleen muziek, maar ook sciencefiction en technologie. Het Midwesten, met zijn lange geschiedenis van fictie en sciencefiction, beïnvloedde sterk het Detroit technogeluid. Cybotrons geluid was echt futuristisch, een weerspiegeling van de ritmes, patronen en geluiden van de tijd.

De verbinding tussen technologie en de stad gaat verder met de auto-industrie. Detroit’s beroemde autofabrikanten, zoals Ford, General Motors en Chrysler, en het geluid van machines zoals de 909 drummachine, brachten de technomachine tot leven. Het was een geluid dat de stad definieerde, zelfs tijdens de moeilijke periode na de instorting van de auto-industrie van 1972 tot de jaren ‘80.

Detroit was een stad in verval. (Bron)

Deze moeilijke tijden brachten echter ook inspiratie. De zwarte gemeenschap in Detroit, die worstelde met het gevoel van marginalisering, vond een stem in de nieuwe muziek. Techno werd gezien als hun creatie, en ze waren er – geheel terecht – trots op. Het was een symbool van hoop en trots tijdens een periode van economische en sociale strijd.

Er is een oud gezegde dat stelt dat waar armoede of onderdrukking is, er grootsheid is. In Detroit, een stad die zowel rijke culturele innovatie als intense strijd heeft gekend, is deze grootsheid te vinden in de muziek van Cybotron en alle andere techno-artiesten die volgden. Het is een geluid dat zowel de pijn als de trots van de stad weerspiegelt, en blijft inspireren en resoneren bij de nieuwe generaties die het erfgoed op een waarachtige manier voortzetten.

Cybotrons muziekstijl is een complexe en fascinerende mix van invloeden, waarbij verschillende muzikale werelden elkaar ontmoeten. Van Kraftwerk tot George Clintons Parliament-Funkadelic: de muzieksmaak van de bandleden Atkins en Davis vulden elkaar perfect aan.

Atkins, die als tiener gek was op Parliament, bracht zijn liefde voor funk mee, sterk beïnvloed door George Clintons Parliament-Funkadelic, die hij had zien optreden tijdens zijn jeugd. Deze invloed gaf een psychedelische flair aan zijn muziek, die samenkwam met de unieke smaak van Davis, de enige zwarte Vietnamveteraan in Detroit, die in platenwinkels met zijn spiegelende zonnebril op vroeg naar Tangerine Dream en Morton Subotnick, en fan was van Goblin, de band van Claudio Simonetti.

Davis, die al eerder experimenteerde met avant-garde elektronische muziek, raakte geïnspireerd door Dario Argento’s Italo horrorklassieker Suspiria met een soundtrack van Claudio Simonetti. Hij kocht een Arp Axxe-synthesizer en liet zich door dit instrument meevoeren naar mysterieuze werelden, zoals die van een Duitse balletschool gerund door heksen. In 1978 bracht hij een stuk uit genaamd ‘Methane Sea’, vernoemd naar een alternatieve brandstof die impact zou hebben op de zeespiegelstijging en zou verwijzen naar een verhoging van het bewustzijn van de Drexciyaanse mythologie. Een creatieve uitdrukking die lijkt te spelen op de diepgang en invloed die deze alternatieve geschiedenis kan hebben, net als Drexciya zelf, die een herdenking van de slavernijtragedie symboliseert. Dit werk was waarschijnlijk sterk beïnvloed door zijn traumatische ervaringen in Vietnam, en hij beschreef zijn eerste single als “new age psychedelische-trip muziek geïnspireerd door het einde van de wereld, Jim Jones, wolken van vliegen en zeeën van bloederige lijken”. Daarnaast was de psychedelische invloed van Jimi Hendrix, wiens muziek hij in Vietnam had leren kennen en die een groot voorbeeld voor hem was, nooit ver weg in het werk van Davis.

Jimi Hendrix’ muzikale commentaar op de Vietnamoorlog in een zeldzame live opname van 1970

Waar Davis meer in zijn thuisstudio bezig was, was Atkins al druk bezig met dj’en en het ontwikkelen van zijn eigen elektronische geluiden. Hun samenwerking kwam voorzichtig op gang, nadat Atkins was uitgenodigd om Davis’s studio te bekijken. Het resultaat was een donkerder en complexer geluid dan de scherpe, precieze producties van Kraftwerk, mede dankzij het gebruik van Atkins’ diepe, resonante stem. Met de toevoeging van muzikant John ‘Jon-5’ Housley was de groep compleet.

Cybotrons eerste single ‘Alleys of Your Mind’, uitgebracht in 1981, werd een groot succes in Detroit, mede dankzij de steun van lokale radio-dj Charles Johnson aka ‘The Electrifying Mojo’, die ‘Methane Sea’ van Davis als vaste theme tune gebruikte. Dit leidde tot aanzienlijke lokale bekendheid en een platencontract met het net in Berkeley gevestigde Fantasy Records.

Cybotron creëerde een uniek geluid. Maar ook hun ongewone onderwerpen trokken de aandacht: aanklachten tegen het militair-industrieel complex, een reflectie op de menselijke geest en de complexiteit ervan, een verkenning van het onderbewustzijn, een reis door de gedachten en emoties die we wellicht niet altijd volledig begrijpen of onder controle hebben, of een uitdrukking van de spanning tussen technologie en menselijkheid.

‘Cosmic Cars’ was hun tweede release die het – wederom vooral lokaal dankzij ‘The Electrifying Mojo’ – ook zeer goed deed.

Hun debuutalbum ‘Enter’, met onder andere de track ‘Cosmic Cars’, verscheen in 1983 en werd een blauwdruk voor toekomstige electro- en technorecords. De single ‘Clear’ werd een enorme hit en bereikte de Billboard Top Black Singles chart. Een power track van formaat waar je vandaag de dag nog steeds het futurisme in hoort en de breakdancers van begin jaren ‘80 mee voor je ziet.

In 1990 werd het album opnieuw uitgebracht als ‘Clear’ en in 2013 weer onder de oorspronkelijke titel met de toevoeging van de geweldige vroege technoplaat ‘Techno City’, die zelfs enige invloed gehad heeft op de uiteindelijke benaming van het genre.

Sommige artiesten hadden het genre techno liever de naam ‘high tech soul’ gegeven. Door naar dit bovenstaande nummer te luisteren begrijp je precies waarom, want de ‘high tech soul’ is zeer duidelijk te horen.

Helaas leidde ‘Techno City’ tot een artistieke breuk tussen Rik Davis en Juan Atkins op het hoogtepunt van Cybotron in 1983 en 1984. Davis wilde het geluid van de groep in een meer rockachtige richting sturen en Atkins vond het verschil tussen ‘Clear’ en de opvolger ‘Techno City’ te groot: “Ik was tegen die plaat. Het is een geweldige plaat, maar het was niet de juiste plaat om ‘Clear’ op te volgen. Ik bedoel, we hadden zwarte radioprogrammeurs die uit onze handen aten!” Daarop startte Atkins zijn solocarrière.

De muzikale richting van Cybotron werd sterk beïnvloed door de industrie en het postindustriële landschap van Detroit, gecombineerd met sci-fi en mystiek. Nummers zoals ‘Cosmic Cars’ vonden hun oorsprong in de nachtelijke ritten door het stedelijke landschap van Michigan en hun geluid was een combinatie van de ruige, machine-achtige geluiden van de stad met futuristische tonen.

Met tracks als ‘Clear’ en ‘Alleys of Your Mind’ verkenden Atkins en Davis thema’s van stedelijke vernieuwing, technologische revolutie en zelfs militaire ervaringen, zoals Davis’ tijd in Vietnam. Hun geluid was innovatief en stond op het kruispunt van genres, met invloeden van Kraftwerk, cyberpunk en minimal third wave die veel nieuwe Detroit artiesten als Kevin Saunderson inspireerden om met deze nieuwe sound aan de slag te gaan.

De samenwerking tussen Atkins en andere lokale artiesten, zoals Saunderson, leidde tot het vormen van collectieven zoals Deep Space, die de technocultuur in Detroit verder bevorderden. Cybotrons invloed op het gebied van muziekproductie, sampling en synthese heeft de weg vrijgemaakt voor een nieuwe generatie artiesten, niet alleen in Detroit maar ook daarbuiten.

Atkins, die na Cybotron begon met zijn invloedrijke elektronische projecten, wordt vaak beschouwd als de enige ‘godfather’ van techno, al dan niet in combinatie met de andere leden van ‘The Belleville Three’. Velen hebben nog nooit van Rik Davis gehoord, zonde! Davis had immers een belangrijke hand in het ontstaan van de groep, met zijn vroege experimenten in elektronische muziek, het schrijven van de meeste nummers, en het doordrukken van de toonaangevende plaat ‘Techno City’. Davis blijft echter een mysterieus en complex figuur die de voorkeur geeft aan de schaduwen in plaats van de schijnwerpers. Zijn terughoudendheid om in de openbaarheid te treden, gecombineerd met het feit dat hij en Atkins niet meer samenwerken, heeft mogelijk zijn erkenning in de technogeschiedenis beperkt.

Hoewel het duo niet meer samenwerkt, blijft hun muzikale erfenis voortleven. Hun pionierswerk in de jaren ‘80 heeft niet alleen techno beïnvloed, maar ook genres zoals electro. In het digitale tijdperk van vandaag, waar technologie en kunst naadloos samenvloeien, blijven hun baanbrekende methoden relevant en inspirerend.

Nummers als ‘Clear’ worden zelfs door hedendaagse artiesten als Missy Elliot geïnterpreteerd en gesampled. De blijvende invloed van Cybotron getuigt van hun unieke visie en het vermogen om verder te kijken dan het huidige moment.

De technologie die Cybotron in hun begindagen gebruikte, zoals de Commodore 64, kan tegenwoordig als primitief worden beschouwd, maar hun experimentele benadering blijft een inspiratiebron. De toekomst van de muziek die ze hebben helpen vormgeven blijft net zo spannend en onbekend als het einde van hun nummer ‘Clear’, en de invloed van zowel Atkins als Davis blijft voelbaar in de muziekwereld.